Zondag Septuagesima

Wat is het elfde uur ? 

Dat is een vraag die veel jongeren, maar ook ouderen, zich elk jaar stellen, bij de lezing van de parabel van de Werkers van het Elfde Uur. Het is nochtans eenvoudig. Bij de Romeinen worden de dagen ingedeeld in twaalf uren. Men begint de uren te tellen bij het opgaan van de zon. Het zesde uur is het moment van de dag waarop de zon zich in het midden van de hemel bevindt. Het twaalfde uur is het moment waarop de nacht valt.

Deze zondag geeft die indeling onze levensloop weer, vanaf onze geboorte tot aan onze dood. En onze dood is uiteindelijk het prachtige moment waarop we bij God komen, voor altijd. In het epistel van vandaag wordt dit ook bevestigd door Sint Paulus. We moeten leven alsof we aan een wedstrijd meedoen waarvan de prijs een onvergankelijke kroon is die voor altijd op ons hoofd zal blijven, de Eeuwigheid. Net als een atleet moeten we met matigheid leven, oprecht zijn en niet vals spelen, ons lichaam onderwerpen en niet zijn slaaf zijn. De overige teksten van vandaag laten ons de overgang van de boetedoening tot de vreugde van de vereniging met God zien. De boetedoening begint reeds deze voor-Vasten. Elke tekst begint met treurigheid hier op aarde en eindigt met de hemelse vreugde. Het evangelie van vandaag verduidelijkt dit voor ons. Velen onder ons zijn geroepen om te werken. Sommigen antwoorden vroeger dan anderen op deze oproep. Het belangrijkste is echter te antwoorden en te komen. 

EPISTEL 1 kor 9:24-27,10:1-5a Dierbaren, weet gij niet. dat de wedlopers in het renperk wèl allen lopen. maar dat slechts één de prijs behaalt. Loopt dan zó. dat ook gij hem moogt winnen. En hij. die in het worstelperk optreedt. legt zich een volkomen onthouding op. Zij doen het. om een vergankelijke kroon te ontvangen. wij om een onvergankelijke. En daarom loop ik niet als een. die in den blinde voortholt. en worstel ik niet als een. die in de lucht slaat. Maar het is mijn eigen lichaam. dat ik beuk en dat ik er onder houd. om na heraut geweest te zijn voor anderen. zelf niet afgewezen te worden. Ik wil niet. broeders. dat gij er geen acht op zou slaan. hoe onze vaders allen onder de wolk waren. allen door de zee heentrokken. en allen door wolk en zee in Moses werden gedoopt. hoe ze allen dezelfde geestelijke spijs hebben gegeten. hoe ze allen dezelfde geestelijke drank hebben gedronken. want ze dronken uit een geestelijke rots. die hen vergezelde. en die rots was Christus. Toch heeft God in de meesten van hen geen welbehagen gehad. want ze werden neergeveld in de woestijn. EVANGELIE Mt 20:1-16 In die tijd hield Jezus zijn leerlingen deze gelijkenis voor: het rijk der hemelen toch is gelijk aan een heer des huizes, die in de vroege morgen uitging, om arbeiders voor zijn wijngaard te huren. Nadat hij met de arbeiders was overeengekomen voor één tienling per dag, stuurde hij ze naar zijn wijngaard. En tegen het derde uur ging hij uit, en zag anderen werkeloos staan op de markt. Hij zei hun: Gaat ook gij naar mijn wijngaard; en wat billijk is, zal ik u geven. Ze gingen er heen. Opnieuw ging hij tegen het zesde en het negende uur, en deed eveneens. Ook tegen het elfde uur ging hij uit, en vond er nog anderen staan. En hij sprak tot hen: Waarom staat gij hier de hele dag werkeloos? Ze zeiden hem: Omdat niemand ons heeft gehuurd. Hij zei hun: Gaat ook gij naar mijn wijngaard. Toen het nu avond geworden was, sprak de heer van de wijngaard tot zijn rentmeester: Roep de arbeiders, en geef hun het loon: te beginnen bij de laatsten, en zo tot de eersten. Zij die op het elfde uur waren gekomen, ontvingen ieder een tienling. Toen nu ook de eersten kwamen, dachten ze meer te zullen ontvangen; maar ook zij kregen ieder een tienling. Ze namen hem aan, maar begonnen tegen den heer des huizes te mopperen, en zeiden: Dezen hier, die het laatst zijn gekomen, hebben slechts één uur gewerkt; en ge stelt ze gelijk met ons, die de last en de hitte van de dag hebben gedragen. Maar hij antwoordde aan één van hen: Vriend, ik doe u geen onrecht. Zijt ge niet voor een tienling met mij overeengekomen? Neem dus het uwe, en ga heen. Ik wil aan hem, die het laatst is gekomen, evenveel geven als aan u. Of staat het me niet vrij, met het mijne te doen wat ik wil? Of zijt ge kwaad, omdat ik goed ben? Zo zullen de laatsten de eersten zijn, en de eersten de laatsten; want velen zijn geroepen, maar weinigen zijn uitverkoren.

Sint Matheus was een jonge ambtenaar toen hij op het derde uur geroepen werd. Wat hij vooraf gedaan heeft, is van geen enkel belang. Wat telt is dat hij zijn vorig leven achter zich gelaten heeft om Onze Lieve Heer te volgen. Sint Paulus daarentegen heeft er meer tijd voor genomen om te antwoorden, maar het belangrijke is dat hij geantwoord heeft. Maar wat te denken van Sint Dismas ? Wie herinnert zich nog deze Heilige, gekend als de goede rover die stierf aan het kruis naast Jezus. Zijn ganse leven was er een van liegen en bedriegen en nochtans voldeden de enkele uren voor zijn dood waarin hij zich bekeerde om heilig te worden. 

Nu zou men kunnen denken dat dit niet eerlijk is. Sommigen leven een leven lang als een goed Christen en dan krijgt iemand die zich op het laatste moment bekeert dezelfde beloning. Dit doet een beetje denken aan de oudere broer uit de parabel van de verloren zoon. We zouden ook kunnen denken dat christen zijn een boetedoening is, en jaloers worden op de heidenen. Maar integendeel, een echte christen voelt een grote blijheid christen te zijn en wil dit delen met zijn naaste, ook al is het maar op het laatste moment. Het is triest om te zien dat de hel gevuld is met zielen die eigenlijk bestemd waren voor de hemel.

Wat kunnen we doen om anderen te helpen ? De beste wapens zijn zoals steeds het gebed en het goede voorbeeld ! Voor de beroemde acteur John Wayne waren de grote voorbeelden zijn katholieke vrouw en kinderen, maar vooral de voorbeeldige dood van John Ford, één van zijn beste vrienden. Een indrukwekkender voorbeeld is het levenseinde van de secretaris en groot theoreticus van de italiaanse communistische partij, Gramsci. Deze bekeerde zich en ontving de laatste sacramenten op zijn sterfbed. Men kan zich afvragen hoe zoiets mogelijk is. Het antwoord is simpel : Gramsci had het geluk in een land te wonen waar men de gewoonte heeft voor zijn vijanden, zelfs de ergste, te bidden. Ook Dolores Ibarruri, een leidster van de Spaanse burgeroorlog, is een goed voorbeeld. Ze vermoordde honderden geestelijken. Toch stierf ze vijftig jaar later na gebiecht en gecommuniceerd te hebben.

Waar wachten wij dan nog op ? Onze leiders, onze vijanden, de ganse wereld wacht op ons. Maar voor we de wereld veroveren in Gods naam, moeten we eerst onszelf veroveren. De taak om de wereld te dopen werd op Hemelvaartsdag gegeven, maar eerst was er nog de vasten.

Als we geen arbeiders van het eerste, derde of zesde uur zijn, hoe kunnen we dan andere werkers meebrengen naar het veld van de Heer ? Als we zelf niet ingetogen, geduldig, sterk, rechtvaardig,… zijn, met welk recht kunnen we dan een ander vragen dit wel te zijn ? Als we zelf God niet bezitten, hoe kunnen we dan God geven aan hen die Hem niet kennen ?

Daarom is het nu tijd om onze vastenperiode voor te bereiden. Er zijn de teksten om te lezen, een grotere deugdzaamheid om te verwerven, de gebeden om te bidden. Laten we dus niet lui zijn en ons aan het werk zetten. En laten we niet vergeten dat de katholieken in het Oosten de Vasten al beginnen vanaf septuagesima. 

Werklieden werven voor het elfde uur, maar zelf ook een arbeider zijn van het elfde uur, zijn twee onverenigbare zaken. Laten we ons daarom voorbereiden om onze hemel te veroveren.

In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen.


kanunnik Frédéric de Martin, zondag 17 februari 2019, Basiliek van Dadizele